 |
| Đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang Ma Thị Thúy. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN |
Chia sẻ quan điểm bên lề kỳ họp, các đại biểu Quốc hội cho rằng, giáo dục luôn được Đảng và Nhà nước ta xác định là quốc sách hàng đầu, là con đường ngắn nhất để xóa đói, giảm nghèo và phát triển bền vững. Chủ trương miễn phí sách giáo khoa là một bước tiến thể hiện bản chất nhân văn của xã hội nước ta.
Đại biểu Ma Thị Thúy (Tuyên Quang) nhất trí cao với mục tiêu và tinh thần đổi mới của Dự thảo Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, đặc biệt là các quy định tại Điều 3 về hợp tác phát triển chương trình giáo dục.
Khoản 1 điều 3 quy định: thực hiện cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho học sinh hoàn thành vào năm 2030; đối với các địa phương có điều kiện thì sẽ thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027. Đây là chính sách lớn, mang ý nghĩa sâu sắc về phúc lợi xã hội và công bằng trong giáo dục.
"Sách giáo khoa không chỉ là công cụ học tập, mà còn là biểu tượng của tri thức, là phương tiện đầu tiên để mọi trẻ em tiếp cận quyền học tập bình đẳng được Hiến pháp và pháp luật ghi nhận. Tôi cho rằng, chủ trương miễn phí sách giáo khoa là một bước tiến thể hiện bản chất nhân văn, xã hội chủ nghĩa của nước ta", đại biểu Ma Thị Thúy nhấn mạnh.
Tuy nhiên, băn khoăn về khả năng thực thi của quy định này, đại biểu tỉnh Tuyên Quang cho biết, theo dự thảo, những địa phương "có điều kiện" sẽ được thực hiện miễn phí sách giáo khoa sớm hơn bốn năm so với các địa phương còn lại. Các địa phương còn lại sẽ chờ đến năm 2030.
Trong khi đó, thực tế cho thấy, những tỉnh "có điều kiện" chủ yếu là các đô thị lớn, trung tâm kinh tế- nơi đời sống nhân dân đã tương đối cao; còn những địa phương khó khăn - miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số - lại phải chờ đến năm 2030 mới được hưởng lợi từ chính sách này.
Theo đại biểu, nếu như áp dụng lộ trình như trong dự thảo, quyền tiếp cận giáo dục của học sinh giữa các vùng sẽ không còn bình đẳng về thời điểm, làm phai nhạt tinh thần công bằng xã hội trong giáo dục.
Theo đại biểu, việc quy định như vậy nhằm khuyến khích những địa phương đủ năng lực ngân sách, chủ động thực hiện trước, không phải để tạo sự phân biệt. Nhưng nếu không có cơ chế hướng dẫn cụ thể, quy định "địa phương có điều kiện" rất dễ bị hiểu khác nhau, thậm chí tạo dư luận so sánh, gây áp lực xã hội.
Do đó, đại biểu tỉnh Tuyên Quang kiến nghị cơ quan soạn thảo xem xét điều chỉnh lại quy định này theo hướng: Giữ mục tiêu miễn phí sách giáo khoa toàn quốc vào năm 2030, nhưng cần ưu tiên thực hiện cho vùng đặc biệt khó khăn, miền núi, hải đảo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Bổ sung tiêu chí cụ thể xác định "địa phương có điều kiện" dựa trên năng lực cân đối ngân sách, khả năng xã hội hóa, và mức thu nhập bình quân đầu người, để việc triển khai minh bạch, tránh tùy tiện. Đồng thời cho phép huy động nguồn lực xã hội hóa, quỹ học bổng, doanh nghiệp, tổ chức chính trị – xã hội cùng tham gia cung cấp sách giáo khoa miễn phí, thay vì chỉ dựa vào ngân sách nhà nước.
Đại biểu nhấn mạnh, giáo dục luôn được Đảng và Nhà nước ta xác định là quốc sách hàng đầu, là con đường ngắn nhất để xóa đói, giảm nghèo và phát triển bền vững. Chính sách miễn phí sách giáo khoa, nếu được thiết kế hợp lý, công bằng và nhân văn, sẽ là một bước cụ thể hóa sinh động tinh thần "giáo dục vì mọi người, không ai bị bỏ lại phía sau".
Đại biểu Châu Quỳnh Dao (An Giang) cho rằng, mặc dù Việt Nam đã đạt được những thành tựu đáng kể song ngành giáo dục vẫn tồn tại những bất cập, rào cản và điểm nghẽn khiến chưa thể phát huy tối đa vai trò là động lực then chốt để phát triển bứt phá kinh tế - xã hội trong kỷ nguyên mới.
Việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo là hoàn toàn cần thiết. Đây được coi là một công cụ pháp lý đặc thù để thúc đẩy sự phát triển của ngành giáo dục và đào tạo.
Hoan nghênh với quy định về phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu 70% cho giáo viên mầm non, phổ thông và 100% cho giáo viên vùng đặc biệt khó khăn, tuy nhiên, đại biểu cho rằng, đây là một chính sách có tác động về ngân sách rất lớn, cần xem xét, nghiên cứu thực hiện theo lộ trình để có thể bao quát hết đối tượng là thầy, cô giáo và nhân viên trường học tại một số cơ sở giáo dục khác.
