Dự báo từ ngày 25 - 26/9, Hà Nội hứng mưa lớn trên diện rộng, tổng lượng mưa nhiều nơi có thể vượt 250mm, nguy cơ cao xảy ra ngập úng đô thị, lũ quét, sạt lở đất. Gió mạnh dần lên cấp 4 - 5, kèm dông lốc nguy hiểm.
Trước diễn biến phức tạp, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã ra 2 công điện khẩn, kịp thời vạch ra những nhiệm vụ cấp bách như: Rà soát và sẵn sàng phương án sơ tán, di dời dân cư ở nơi nguy hiểm; Bảo vệ hệ thống đê điều, hồ đập, trạm bơm tiêu úng và các công trình hạ tầng trọng yếu; Thực hiện phương châm “xanh nhà hơn già đồng” để đảm bảo tính mạng cho nhân dân; Hạn chế người dân ra đường khi bão đổ bộ, chủ động phân luồng giao thông, sẵn sàng cứu hộ cứu nạn; Ngành điện, xây dựng, y tế… đồng loạt lập kịch bản ứng phó, từ cấp điện ưu tiên đến xử lý cây xanh gãy đổ, giám sát dịch bệnh sau mưa lũ.
 |
| Cơn bão số 9 và số 10 đang đổ bộ vào nước ta. |
Điểm đáng chú ý, công điện của Chủ tịch UBND Hà Nội không chỉ yêu cầu triển khai đồng bộ các giải pháp tức thời, mà còn đặt rõ tinh thần: Mọi cấp, mọi ngành phải đặt an toàn tính mạng người dân lên trên hết, trước hết. Đây là mệnh lệnh chính trị, đồng thời là cam kết trách nhiệm của chính quyền đô thị lớn nhất cả nước trước tình huống thiên tai đặc biệt nghiêm trọng.
Bảo vệ tuyến đê xung yếu
Ghi nhận của phóng viên tại xã Chuyên Mỹ - địa phương có 2 tuyến đê xung yếu trên sông Nhuệ và sông Duy Tiên, do ảnh hưởng của cơn bão số 3 và số 5 vừa qua, nước sông dâng cao khiến gây nhiều điểm sụt, sạt nguy hiểm ảnh hưởng lớn đến bảo vệ tuyến đê. Để ứng phó với cơn bão số 9 và số 10, UBND xã Chuyên Mỹ đã tổ chức lực lượng kiểm soát, hỗ trợ, hướng dẫn đảm bảo giao thông an toàn cho người và phương tiện, nhất là tại các khu vực, vị trí có nguy cơ xảy ra sạt lở; bố trí lực lượng, vật tư, phương tiện để khắc phục sự cố, đảm bảo giao thông thông suốt trên các trục giao thông chính của xã khi xảy ra mưa lớn
Theo Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ Vũ Văn Hữu, mật độ phương tiện hàng ngày lưu thông rất lớn, dẫn đến tình trạng nứt giữa, nứt gãy ngang mặt đê, kéo theo nguy cơ xả hết đoạn đê ra phía sông. UBND xã Chuyên Mỹ đã có văn bản kiến nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường, Chi cục Bảo vệ đê điều của thành phố để được hướng dẫn, thực hiện nâng cấp, cải tạo, đảm bảo an toàn đê điều trên địa bàn xã.
Ngoài ra, UBND xã còn xây dựng phương án đẩy mạnh công suất các trạm bơm, cống tiêu nhằm hạ thấp mực nước, giảm nguy cơ ngập lụt; chỉ đạo các Hợp tác xã Nông nghiệp trên địa bàn xã còn phối hợp với Xí nghiệp Thủy lợi Phú Xuyên chủ động phương án vận hành công trình tiêu nước đệm, sẵn sàng phương án tiêu nước chống úng bảo vệ sản xuất của nhân dân, cụm công nghiệp, khu tập trung dân cư.
 |
| UBND xã chuyên Mỹ cơ bản khắc phục các điểm sạt sụt trên tuyến đê sông Nhuệ chảy qua địa bàn. |
Thực hiện phương châm “4 tại chỗ”
Tinh thần khẩn trương ấy đã nhanh chóng được chuyển hóa thành hành động cụ thể ở cơ sở. Ghi nhận của phóng viên tại xã Trần Phú là nơi thường xuyên bị ngập úng mỗi mùa mưa bão, Ban Chỉ huy quân sự xã đã lập phương án riêng cho bão số 9. Ông Nguyễn Hữu Đức, Chỉ huy trưởng, cho biết: “Các thôn ven sông như Khôn Duy, Mỹ Lương, Yên Trình đều đã có danh sách hộ sơ tán cụ thể. Chúng tôi coi phương châm 4 tại chỗ là nguyên tắc sống còn”.
Chính quyền xã cũng đã giao nhiệm vụ cụ thể đến từng đơn vị, tổ chức lực lượng trực tại các điểm xung yếu. Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch xã, nhấn mạnh: “Ngoài phương án ứng phó, chúng tôi còn xây dựng kế hoạch phục hồi sản xuất, vệ sinh môi trường sau bão, không để bà con bị động”.
Ở thôn Khôn Duy, nơi từng bị ngập sâu tới thắt lưng, người dân đã rút kinh nghiệm năm trước để thu hoạch sớm, cất giữ lương thực và chuẩn bị thuyền thúng. Cụ Nguyễn Văn Nhiễu (75 tuổi) chia sẻ: “Năm nay gia đình tôi chủ động hơn, không chờ nước ngập mới chạy. Chính quyền, bộ đội cũng sát cánh cùng dân”.
Lĩnh vực y tế được coi là “lá chắn mềm” trong ứng phó bão. Bác sĩ Nguyễn Duy Kính, Trạm trưởng Trạm Y tế xã Trần Phú, cho hay: “Chúng tôi đã chuẩn bị thuốc men, hóa chất xử lý môi trường, ký hợp đồng dự phòng với công ty dược. Mạng lưới y tế thôn giám sát dịch bệnh 24/24, lập danh sách các ca cần đặc biệt theo dõi để có phương án di dời an toàn”.
Song song, các quận nội thành cũng ráo riết triển khai kiểm tra hệ thống thoát nước, gia cố cây xanh, vận hành trạm bơm dã chiến. Ngành điện lực Hà Nội đã lập kịch bản cấp điện ưu tiên cho bệnh viện, trạm bơm, trung tâm sơ tán.
Chủ động mới là chìa khóa an toàn
Thực tiễn cho thấy, mỗi khi thiên tai xảy ra, sự chủ động ở cấp chính quyền và ý thức phòng ngừa của người dân quyết định lớn đến mức độ thiệt hại. Nếu như trước đây còn có tâm lý trông chờ, ỷ lại thì nay, với chỉ đạo quyết liệt từ UBND thành phố, các địa phương đã “lên dây cót” ngay từ đầu.
Công điện khẩn của Chủ tịch UBND TP Trần Sỹ Thanh có thể xem như “Mệnh lệnh tổng động viên” của toàn hệ thống chính trị Thủ đô. Điểm mới là không chỉ ứng phó tức thời, mà công điện đã yêu cầu chuẩn bị cả phương án dài hơi: Di dời dân cư có trọng điểm, bảo vệ hạ tầng trọng yếu, tính đến phương án phục hồi sau bão.
 |
| Trạm Y tế xã Trần Phú kiểm tra lượng thuốc men, hóa chất xử lý môi trường, sẵn sàng ứng phó bão số 9. |
 |
| Bạn chỉ huy quân sự xã Trần Phú kiểm tra công tác chuẩn bị ứng phó bão số 9 tại thôn Khôn Duy. |
Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Trần Phú cho biết, ngay khi công điện khẩn phát đi, lãnh đạo xã trực tiếp kiểm tra địa bàn, quy hoạch lại vùng dân cư, đầu tư đồng bộ đê điều, hạ tầng, thích ứng biến đổi khí hậu để ứng phó không còn chỉ là “chạy theo” mà trở thành chiến lược bền vững. Khi chính quyền 2 cấp đi vào hoạt động, rút kinh nghiệm từ những năm trước, UBND xã Trần Phú đã xây dựng kế hoạch ứng phó riêng cho từng cơn bão, bố trí lực lượng chức năng ứng trực 24/4 tại các điểm xung yếu, báo cáo về Ban chỉ đạo theo từng khung giờ cụ thể để có phương án ứng phó kịp thời.
Vị trí địa lý của xã Trần Phú có đoạn sông Bùi đi qua, mỗi đợt mưa bão hàng năm, lũ trên sông Bùi là lũ rừng ngang, mực nước dâng lên bất thường theo từng giờ do lũ từ trên thượng nguồn các tỉnh Hòa Bình (cũ), Phú Thọ đổ xuống hạ lưu. Do đó, UBND xã Trần Phú xác định, 110 hộ dân sống ngoài đê sông Bùi (thuộc thôn Khôn Duy) là những người dân có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp.
Từ đó chính quyền xã Trần Phú đã chủ động phương án di dời người dân tới điểm Trường Tiểu học Mỹ Lương, nơi có sức chứa khoảng 500 chỗ lưu trú tạm thời với đầy đủ nhu yếu phẩm cần thiết. Ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch UBND xã Trần Phú nhấn mạnh việc bố trí nhiều điểm di dời khác như Nhà văn hóa Mỹ Lương, các trường học trên địa bàn xã với sức chứa hàng nghìn người, sẵn sàng ứng phó.
Trong bối cảnh “bão chồng bão”, sự chủ động, quyết liệt của Hà Nội từ thành phố đến thôn xóm chính là minh chứng rõ nét cho tinh thần “không để bất ngờ”, đặt an toàn nhân dân lên trên hết. Đây không chỉ là yêu cầu trước mắt mà còn là thông điệp lâu dài: Một đô thị lớn chỉ có thể vững vàng trước thiên tai khi chính quyền, lực lượng chức năng, người dân đồng lòng, chủ động từ sớm, từ xa.
